Het woekeren met de ruimte op het vliegdekschip betekent dat er 'gevouwen' moet worden.
Uiteraard voor in de hangar en op de liften, maar ook op het vliegdek.
Voorheen werden vleugels met mankracht naar achteren bewogen, totdat het hydraulisch vouwsysteem zijn intrede deed.
Bij de Seahawk gingen de vleugeltjes eenvoudig omhoog, de Avenger bewoog ze gelijk een insect schuin naar achteren, en bij de Tracker werden de vleugels langs elkaar boven het hoofd gevouwen.

Maar een hydraulisch vouwsysteem aanbrengen in de rotorkop van een helicopter was een technisch hoogstandje dat pas vrij laat toepassing zou vinden.
De heli's aan boord van de Doorman, de S 55 en later de S 58, de SH34J, waren daar nog niet mee uitgerust.
Ieder rotorblad moest met de hand, door tenminste drie man, worden opgestoken en secuur worden bevestigd aan de rotorkop.

Iedere dag opnieuw, soms twee maal per helicopter, keer vier bladen....
Het is nooit fout gegaan!

De tekst onder de afbeeldingen vertelt de rest.

Na het opvoeren vanuit de hangar werd het eerste rotorblad uit het zadel getild en 'uitgelopen'. Dit gebeurde in een vaste volgorde. Dan was er hulp nodig om de met vilt beklede klamp om het blad te schuiven. Nu volgt de eerste opsteek beweging. Een tweede stok werd in de eerste gestoken om aan de juiste hoogte te kunnen komen.  Beeld 16. Eenmaal op hoogte stak de Paai rotorkop een forse stalen pen door kop en blad. Hij borgde dat vervolgens nauwkeurig. Dat deed men vier keer. De ingeklapte staart werd nu uitgereden en met een wartel vast gedraaid. De juiste koppeling van de staartrotor-as was belangrijk. Als alles vast zat was de rode waarschuwingsvlag op beeld 16 in de romp verdwenen. De laatste fase, en het eindresultaat: Een vliegende 135!

(foto-serie 5814)

Nooit bleef er een helicopter gespreid staan buiten vliegrol om.
Als de rotorbladen niet rond draaiden konden ze gaan zwiepen, en met een zekere cadans daarin zelfs beschadigd raken.
Dus iedere dag het zelfde ritueel: blad voor blad opsteken en de staart uitrijden.
Maar dat betekende natuurlijk ook dat er na einde oefening, vaak 's nachts, gevouwen moest worden.
In volslagen duister, met storm en een bewegend schip moest dan met de klamp op de dubbele stok de tip van het rotorblad 'gearresteerd' worden.
De paai die op zijn platformpje bij de rotorkop stond -ja hoe komt een mens daar-..., moest dan de borging ongedaan maken en vervolgens de stalen sluit-pen verwijderen zonder deze over het dek te laten stuiteren.
De mannen met de stok moesten die dan gecoördineerd naar beneden brengen, in tweeën splitsen en het blad in het zadel leggen dat inmiddels over de achterromp was gehangen.

Keer op keer op keer, en zonder mankeren!

Op naar het bier!

Foto’s en tekst Jaap de Moor.

(foto 7621) Een stuk vergane glorie van de Sikorsky 135.

Zie ook de pagina ‘start Sikorsky 143’.